Kaşgar ve Yarkend ağzi sözlüğü

İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, 2007, 398 s.Bu çalısmada, Yeni Uygurca üzerine hazırlanan ilk sözlüklerden sayılan Robert B. Shaw’un 1880’de Kalküta’da yayımlanan A Sketch of the Turki Language as Spoken in Eastern Turkistan (Kashghar and Yarkand) (1880) adlı eseri ele alınarak Yeni Uygurca madde bası sözcüklerin İngilizce karsılıkları Türkçeye çevrilmistir. Böylece, Yeni Uygurca sözlük çalısmaları içinde önemli bir yeri olan bu sözlügün Türkiye’deki Türkoloji çalısmalarında kullanımının yaygınlastırılması amaçlanmıstır. Ayrıca XIX. yy. sonu Uygur yazı dili ile günümüz Uygur yazı dili arasındaki sözcük düzeyindeki degismeleri gözlemleyebilmek için Shaw’un sözlügündeki Yeni Uygurca madde bası sözcükler Uygur Tiliniñ İzahlik Lugiti (1999) / Yeni Uygurcanın Açıklamalı Sözlügü ile karsılastırılmıstır. Bunun yanı sıra sözcüklerin kökenlerine dair açıklamalar da verilmistir. A Sketch of the Turki Language as Spoken in Eastern Turkistan (Kashghar and Yarkand) (1880) adlı eser sözcüklerin kısa karsılıklarının verildigi klasik bir sözlük olmayıp kimi zaman ansiklopedik bilgiler de içerir. Bu yönüyle Kasgar ve Yarkend’in tarihine, etnografik yapısına ve kültürüne ısık tutmaktadır. Yani sözlük bizlere yalnızca dil verisi sunmamaktadır. Shaw’un sözcükleri verirken bazen basit düzeyde çözümlemesi, kökenleri ile ilgili bilgiler vermesi de onun Türkoloji’ye çok da uzak olmadıgını göstermektedir. Özellikle bazen göndermelerde bulundugu kendisine ait Yeni Uygurca dilbilgisi kitabının yetkinligi bunu kanıtlamaktadır. Biz de bu sözlügü tez çalısması olarak ele alarak Shaw’un bu degerli çalısmasını gün ısıgına çıkarmaya çalıstık.